چشم و هم چشمی؛ مانع بزرگ ازدواج جوانان یزدی

فاطمه نصیری/ پژوهشگر و فعال اجتماعی

جوانان یزدی بخصوص دختران یزدی به نجابت و قناعت حسن شهرت دارند و همین ویژگی موجب شده است که از سراسر کشور دختران یزدی گزینه مناسبی برای ازدواج باشند. از قدیم الایام تا به امروز تهیه جهیزیه دختران در یزد به عهده خانواده آن‌ها بوده و خانواده عروس به دلیل اینکه تازه داماد به غیر از تهیه منزل مناسب دغدغه تهیه وسایل زندگی را نداشته باشد عهده‌دار تهیه جهیزیه مناسب برای زندگی هستند.
هنگام عروسی در یزد، رسوم مختلفی نظیر جهاز کشی، جهاز چینی، جهاز دیدن و … وجود دارند. فلسفه جهاز دیدن را این‌گونه بیان می‌کنند که خانواده‌هایی که دختر دم بخت دارند با دیدن جهیزیه نوعروس تدابیری برای تهیه جهیزیه دختران خود بیاندیشند. این رسم کم کم موجب چشم و هم‌چشمی‌های فراوان شد و خانواده‌ها در تهیه جهیزیه لوکس و سنگین گوی سبقت را از یکدیگر ربودند تا این‌که در لیست جهیزیه اقلام غیرضروری وارد و هزینه‌های کمرشکن بر خانواده عروس تحمیل شد؛ و ملاک ازدواج از نجابت و مؤلفه‌های اخلاقی دیگر به تمکن مالی پدر عروس و توانایی او برای تهیه جهیزیه سنگین تغییر کرد.
هرچند امروزه این رسوم قدیمی کم‌رنگ‌تر شده است ولی هنوز تهیه اقلام غیرضروری برای جهیزیه، هزینه‌های سرسام‌آور جشن عروسی لوکس و به‌جا آوردن رسوم دست و پاگیر که فقط برای به چشم آمدن و تمجید دیگران است وجود دارد.
توجه بیش از حد به فرعیات مقوله ازدواج، سخت‌گیری‌های فراوان و چشم و هم چشمی‌های متداول موجب بالا رفتن سن ازدواج در جوانان خواهد شد. کاهش شدید میزان ازدواج در جامعه پیامدهای گوناگونی نظیر فروپاشی خانواده و در نهایت نوگرایی افراطی به همراه خواهد داشت. ترس از آینده و نگرانی در برابر آینده، هراس از پیری، تنهایی و مرگ، احساس نا امیدی، نهادینه شدن چهار پدیده رقیب تشکیل خانواده (ازدواج سپید، روسپیگری و فحشا، ازدواج‌های موقت و روابط آزاد جنسی)، کاهش نرخ باروری تا زیر سطح جایگزینی، باروری سخت، رواج تک فرزندی از دیگر پیامدهای این مسئله اجتماعی است.
در نهایت این که افزایش سن ازدواج در دراز مدت با آسیب‌هایی که به سلامت جسمی و روانی جامعه وارد می‌کند؛ میزان کارایی جمعیت فعال را کاهش می‌دهد که کاهش بهره‌وری و تولید در جامعه را به دنبال دارد.
امید است با فراگیر شدن فضای مجازی و تغییر سبک زندگی امروز، کمپین‌های اجتماعی نظیر ازدواج آسان و یا نه به خرج‌های سنگین عروسی و امثال آن‌ها تشکیل شده و گامی مؤثر در جهت فرهنگ سازی در این امر مهم ایجاد شود و کارشناسان تأثیرگذار در توصیه‌های خود به این امر مهم اشاره نمایند تا جوانان و خانواده‌های آن‌ها با خاطری آسوده برای مقدمات ازدواج و تشکیل زندگی مشترک تلاش کنند، باشد که کمی از آسیب های اجتماعی در جامعه کاسته شود.

برچسب‌ها:ازدواج, ازدواج سفید, جوانان