نظام آموزشی را به‌روز کنیم

عادل برکم – انتظار اساسی از نظام آموزشی تبدیل انسان خام (فاقد بینش، مهارت و آمادگی برای زیستن) به یک انسان آماده برای زیستن است، هرچه این انسان آماده‌تر برای زیستن در جامعه تربیت شده باشد، این نظام کیفی‌تر است و چنانچه فرصت شکوفایی و آموزش دیدن برای همگان و برابر مهیا شود جامعه شکوفاتر خواهد بود. روند تغییرات و تحولات در حوزه‌های مختلف و تأثیر آن بر اقتصاد و توسعه کشورها همسو کردن‌ نظام‌ آموزشی با این تحولات‌ را حیاتی کرده است؛ امروزه نظام آموزشی موفق‌تر است که نه تنها نیازهای امروز را بشناسد که متناسب با شرایط و نیازهای آینده آموزش دهد. اما آنچه در نظام آموزشی کشور دیده می‌شود این است که نظام آموزشی ما فاقد آینده‌نگری و روزآمدی است و هیچ برنامه‌ای برای این موضوعات هم ندارد. مثلاً یکی از این موارد آموزش فناوری اطلاعات و علوم رایانه است که بیش از ۱۰ درصد کشورهای مختلف بنا به اهمیت علوم رایانه و فناوری اطلاعات آموزش این مباحث را در سطوح مختلف مدارس دنبال می‌کنند، امریکا، انگلیس، آلمان و امارات از کشورهای پیشرو در این زمینه هستند؛ حتی چین در حال برنامه‌ریزی برای آموزش هوش مصنوعی به‌عنوان یک فناوری مؤثر در آینده از ابتدایی تا دبیرستان بوده و به‌تازگی آموزش هوش مصنوعی را در مقطع دبیرستان آغاز کرده است. در حالی که برنامه‌ریزان درسی استرالیا در تلاش برای گسترش آموزش برنامه‌نویسی در مدارس این کشورند به نحوی که اولین تجربه کدنویسی دانش‌آموزان استرالیایی در سن ۳ سالگی باشد، متأسفانه وزارت آموزش و پرورش در حرکتی معکوس با دنیا تنها درس آموزش رایانه و برنامه‌نویسی در سال سوم دبیرستان را حذف کرده است! تا این داغ روزآمدی هم بر دل بماند و تازه‌تر شود.این روزآمدی و توجه به نیازهای امروز و فردا در آموزش‌های فنی بیشتر خودنمایی می‌کند. فلسفه وجودی آموزش‌های فنی و حرفه‌ای تأمین نیروی انسانی ماهر و ورود سریع‌تر افراد به بازارکار است، تجربه بسیاری از کشورها نظیر آلمان، استرالیا و کره جنوبی نشان می‌دهد یکی از نسخه‌های شفابخش برای کشور در رهایی از بیکاری، تورم، اقتصاد خام‌فروشی و رسیدن به شاخص‌های توسعه توجه ویژه به آموزش‌های فنی وحرفه‌ای است که مورد تأکید برنامه پنجم و ششم توسعه نیز بوده است. اما نظام آموزش فنی وحرفه‌ای کشور امروز بنا به مشکلات متعدد در ابعاد مختلف نمی‌تواند به رسالت خود در تأمین نیروی ماهر و مورد نیاز صنعت برسد؛ مشکلاتی همچون ضعف محتوایی، کمبود نیروی انسانی، کمبود شدید امکانات و… باعث شده تنها دغدغه رفع نیازهای حداقلی باشد و ارتباط با صنعت و جامعه و آینده‌نگری در سیاستگذاری آموزش‌های فنی وحرفه‌ای تنها در حد رؤیا باشد. همان‌گونه که دوراندیشی نشان از ذکاوت فرد دارد نظام آموزشی زبده آینده‌نگر است، امروز نظام آموزشی نه تنها باید «به روز» باشد که باید «برای فردا» باشد، چراکه نظام آموزش و پرورش به‌عنوان منبع تأمین نیروی انسانی در فاصله۱۰ سال، باید آینده‌نگرانه نیازها و شرایط آینده را تحلیل کند و مطابق آن برنامه‌ریزی لازم را انجام دهد.
روزآمدی و ارتباط با صنعت دو اصل مهم نظام آموزش فنی بوده و بهره‌گیری از تجارب کشورهای موفق در این زمینه بسیار حائز اهمیت است، همچنین اصلاح و اجرای «طرح آموزش همراه با تولید» و مجوز دادن هنرآموزان برای ورود به صنعت دو راهکار مؤثر برای نزدیک‌تر شدن نظام آموزشی به صنعت و استفاده از نخبگان و کارشناسان و تمرکززدایی در تدوین برنامه و کتب درسی برای روزآمد شدن آموزش‌های فنی پیشنهاد می‌شود. اما قدم اول مطالبه همگانی ما برای تربیت نسل ماهر، خلاق و فناور هست.

روزنامه ایران

برچسب‌ها:آموزش و پرورش, عدالت آموزشی, فناوری, فنی و حرفه‌ای, نظام‌ آموزشی