حصاركشی در اطراف دخمه زرتشتیان یزد

دخمه زرتشتیان یزد این روزها حصاركشی می‌شود تا به گفته مسئولان امنیت این سایت گردشگری برای حضور گردشگران داخلی و خارجی، ‌افزایش یابد. این حصاركشی بر اساس پروانه صادر شده از شهردار منطقه 3 و در زمین دارای سند متعلق به دخمه در حال انجام است.
دخمه زرتشتیان یكی از جاذبه‌های تاریخی در شهرهای مختلف استان محسوب می‌شود. شهر یزد در گذشته در منطقه‌ای كه این روزها به همین نام مشهور است،‌4دخمه درکنار هم داشت كه در حال حاضر تنها 2‌بنای این دخمه‌ها باقی مانده و مورد بازدید گردشگران قرار می‌گیرد. دخمه زرتشتیان یزد که با نام‌های برج خاموشان یا برج سکوت نیز شناخته می‌شود نوعی آرامگاه ویژه زرتشتیان است که در نزدیکی شهر یزد واقع شده است.

آشنایی با دخمه زرتشتیان یزد
دخمه زرتشتیان شهر یزد در حوالی منطقه صفائیه بر بلندای کوهی به نام دخمه، ساخته شده است. دخمه یا برج خاموشان، سردابی سنگی است که زرتشتیان در قدیم، مرده‌های خود را با آیین خاصی در مرکز این دخمه‌‌ها قرار می‌‌دادند.
آنها كه به پاك نگه داشتن خاك،‌ اعتقاد راسخی داشتند،‌ مرده‌ها را درون دخمه قرار می‌دادند تا طعمه پرندگان شوند و سپس استخوان مردگان را در فضای میان تهی دخمه در چاهی به نام «استودان» می‌ریختند.
همچنین پس از مدتی، طی مراسمی خاص، محوطه داخل دخمه جارو و ضد عفونی می‌‌شد و بار دیگر دخمه مذکور مورد استفاده قرار می‌گرفت. در‌حقیقت محوطه داخلی دخمه‌‌ها مانند گورستانی بود که چند بار از آن استفاده می‌‌شد.
دخمه‌های فعلی موجود در منطقه صفائیه یزد «مانكجی» و «گلستان» نام دارد كه بعد از دخمه كهنه ساخته شده است. در گذشته دخمه كهنه در آن سوی جاده كنارگذر در مقابل دخمه‌های فعلی قرار داشت که محل قرار گرفتن متوفیان زرتشتی بود اما وضعیت چندان مطلوبی نداشت.
حدود 140 سال پیش كه «مانکجی لیمجی» به عنوان نماینده انجمن بهبود سازی وضعیت زرتشتیان ایران از طرف زرتشتیان بمبئی به ایران سفر كرد،‌ بعضی از دخمه‌‌‌ها تعمیر و نوسازی و دخمه‌های جدیدتری هم ساخته شدند.
به این ترتیب دخمه‌ای به نام وی در منطقه صفائیه و در محل فعلی و سپس دخمه گلستان در بلندای این تپه ساخته شد که استفاده از آن تا حدود نیم قرن پیش رایج بود اما امروزه به دلیل گسترش شهرها در حاشیه و نزدیك شدن دخمه‌ها به محل زندگی شهروندان، زرتشتیان نیز مرده‌های خود را در خاك دفن می‌كنند.
دخمه فعلی زرتشتیان شهر یزد در سال 81 در فهرست آثار ملی كشور به ثبت رسید که یكی از پربازدیدترین جاذبه‌های تاریخی استان به شمار می‌رود. از این رو در روزهای مختلف هفته و ساعات متعدد، شاهد بالا رفتن گردشگران از دامنه تپه برای بازدید از دخمه هستیم و این موضوع باعث شده است كه ارتقای امنیت این منطقه برای مسئولان استان با جدیت بیشتری دنبال شود؛ چرا كه گستردگی این محوطه تاریخی كه روزگاری محل تدفین درگذشتگان زرتشتی بوده است،‌ مشكلاتی را برای گردشگرانی ایجاد می‌كرد كه برای بازدید از آن قصد عزیمت به بالای تپه را داشتند.
در عین حال حضور مكرر موتورسواران و ایجاد مزاحمت برای گردشگران هم در بعد داخلی و به وی‍ژه در بعد بین‌الملل، سیمای جالبی نداشت. از این رو شورای تامین استان با پیشنهاد محصور كردن این مجموعه تاریخی موافقت كردند و در حال حاضر دخمه حصاركشی می‌شود.

حصاركشی با نظر مسئولان استان
عضو زرتشتی شورای اسلامی شهر یزد درباره علت محصور كردن دخمه به همشهری می‌گوید: دخمه زرتشتیان یزد بر اساس نظر مسئولان استان و با همراهی آنها از سوی انجمن زرتشتیان یزد در حال حصاركشی است.
«سپنتا نیك‌ناك» ادامه می‌دهد: حصاركشی بخشی از دخمه در گذشته انجام شده بود و حصارکشی بقیه بخش‌ها هم برای جلوگیری از ایجاد مزاحمت برای گردشگران و نیز ارتقای امنیت منطقه در زمین دارای سند مربوط به دخمه در حال انجام است.
وی می‌افزاید: زرتشتیان در گذشته از روش‌های مختلفی برای دفن اجساد استفاده می‌كردند كه ساده‌ترین شیوه آن دخمه‌گذاری بوده است.
به گفته این عضو شورای اسلامی شهر یزد، اعتقاد به پاك نگه داشتن زمین باعث می‌شد كه زرتشتیان راه بسیاری را برای دور كردن اجساد از محل زندگی، طی كنند و مردگان را در دخمه‌هایی قرار دهند كه با فلسفه خاص در دورترین نقطه نسبت به منطقه مسكونی ساخته می‌شدند.
نیك‌نام اضافه كرد: به مرور زمان با بزرگ شدن شهرها و نزدیك شدن دخمه‌ها به محل سكونت شهروندان،‌ شیوه دخمه‌گذاری منسوخ شد و با نظر انجمن موبدان زرتشتی برای زرتشتیان نیز از روش دفن استفاده می‌شود.

رفع مزاحمت برای گردشگران
معاون گردشگری اداره كل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان نیز به همشهری می‌گوید: متاسفانه مزاحمت‌های مكرر افراد ناآگاه برای گردشگران به وی‍ژه گردشگران خارجی كه از دخمه بازدید كردند،‌ تبعات منفی بسیاری برای صنعت گردشگری استان داشته است. امیدواریم با این اقدامات مزاحمت‌هایی كه عمدتا از سوی موتورسواران در محوطه دخمه اتفاق می‌افتاد به حداقل برسد.
«مصطفی فاطمی» می‌افزاید: با توجه به تعرض یكی از مزاحمان به گردشگران خارجی در محل دخمه در سال گذشته،‌ ارتقای امنیت این منطقه با جدیت دنبال و امسال در شورای تامین استان مصوب شد كه انجمن زرتشتیان با همكاری شهرداری، به حصاركشی دخمه اقدام كند.
وی بر اهمیت حصاركشی این محوطه تاریخی با توجه به پربازدید بودن آن از سوی گردشگران به‌وی‍ژه گردشگران خارجی تاكید می‌كند و می‌گوید: دخمه از جاذبه‌های پرمخاطب گردشگران استان است و باید برای جلب رضایت گردشگرانی كه از آن بازدید می‌كنند،‌تلاش كرد.

صدور پروانه برای حصاركشی
اما مدیر منطقه 3 شهرداری یزد نیز با اعلام اینكه حصاركشی منطقه دخمه به دستور مسئولان استان و بر اساس پروانه قانونی در زمین دارای سند در حال انجام است، ‌اظهار می‌كند: بخشی از محوطه دخمه در گذشته حصاركشی شده بود و البته پروانه حصاركشی دخمه در گذشته به صورت كامل صادر شده بوده است.
«احمد خواجه منصوری» در گفت‌و‌گو با همشهری ادامه می‌دهد: مالكیت زمین از‌سوی اداره ثبت اسناد استان به تایید رسیده؛ از این رو پروانه جدید حصاركشی برای انجمن زرتشتیان استان صادر شده است كه بخش باقیمانده محدوده را نیز حصاركشی كنند.

ارتباط نداشتن حصاركشی با پارك مهرآوران
«احمد خواجه منصوری» مدیر منطقه 3 شهرداری یزد با تاكید بر اینكه محدوده حصاركشی شده اطراف دخمه ارتباطی با پارك مهرآوران و محدوده ساخت ایستگاه آتش نشانی منطقه مهرآوران ندارد، می‌گوید: زمین محل حصاركشی در محدوده اراضی دخمه قرار دارد و دارای سند مالكیت است.

منبع: همشهری یزد

برچسب‌ها:دخمه زرتشتیان, میراث فرهنگی, یزد, یزدِ آگاه